انسجام متن تعاریف در کتابهای درسی دانشگاهی

«تعریف» اصطلاحات و واژه ها بخش اساسی و جدایی ناپذیر کتاب درسی دانشگاهی است و منبعی است برای یادگیری. این جستار تلاشی است در جهت کاربرد مفاهیم زبان شناسی متن و نظریة نقش گرای هلیدی در توصیف «تعریف» که سنتاً با رویکردهای منطقی و فلسفی بررسی شده است. نگارندگان در پی آن هستند با آسیب شناسی نمونه ای از تعاریف مندرج در کتابهای درسی دانشگاهی، بابی را برای نقد و ارزیابی روشمند این مقوله بگشایند.این مقاله، ابتدا به توصیف «تعریف» و ساختار و شاخصهای آن می پردازد و سپس هفت عامل ایجاد متن (انسجام، پیوستگی، آگاهی بخشی، بافت مندی، بینامتنیت، مقبولیت، و قصدمندی)، و هفت عامل ایجاد انسجام (وابستگی و پیوند، ضمایر، حذف، تکرار، روابط معنایی، صفات تفضیلی، شماره گذاری) را در 70 نمونه از تعاریف کتابهای درسی دانشگاهی بررسی می کند. این بررسی نشان خواهد داد که تعریف از ویژگیهای متن برخوردار است، و در ضمن به موارد زیر اشاره خواهد کرد: متداول ترین عوامل متنی و انسجامی تعاریف؛ ساخت اطلاعی غالب تعاریف؛ عوامل متنی و انسجامی آسیب دیده در تعاریف نمونه.